چکیده: عوامل گوناگونی مانند استفاده غلط از صدا، رژیم غذایی نامناسب و مصرف دخانیات و مشروبات الکی در گذر زمان باعث به وجود آمدن ضایعات خوش خیم و بدخیم بر تارهای صوتی می شوند. با توجه به ماهیت و محل ضایعه، به منظور رفع مشکل، نیاز به درمان های دارویی و جراحی و گفتاردرمانی است.
متن اصلی: تغییر بافت تارهای صوتی به دلایل گوناگون منجر به شکل گیری ضایعات می شود. برخی از این ضایعات فقط به دلیل استفاده غلط از مکانیسم صداسازی به وجود نمی آیند. بلکه حاصل از رژیم غذایی نامناسب، مصرف دخانیات و بیماری های ویروسی و مادرزادی می باشند. این ضایعات بر کیفیت ادراکی صدای فرد و انتقال پیام به شنونده تاثیر منفی می گذارند. با توجه به عوامل ایجاد کننده معمولا علاوه بر گفتاردرمانی، دریافت درمان جراحی و دارویی نیز لازم است.
در ادامه به بررسی اجمالی این ضایعات، ویژگی های ادارکی هریک از آنها بر کیفیت صدای فرد و راهکارهای درمانی پرداخته می شود.
1. لکوپلاکیا(Leukoplakia):
-
- توضیح: تکه های سفید رنگی که عمدتا بر لبه تارهای صوتی به صورت یک و یا دو طرفه و نامتقارن ایجاد می شوند. عوامل گوناگونی مانند مصرف سیگار و دخانیات، آلاینده های محیطی و ریفلاکس بر شکل گیری این ضایعات تاثیر می گذارند. با توجه به عوامل به وجود آورنده آن ها، پی گیری تغییرات شکل و سایز ضایعه و در برخی موارد نمونه برداری برای تعیین ماهیت آن لازم و ضروری می باشد.
- ویژگی های ادراکی صدا و علایم همراه: گرفتگی و خشونت صدا
- جامعه مبتلا: در مردان بیشتر از زنان مشاهده می شود.
- درمان: دارو درمانی به منظور کنترل ریفلاکس، جراحی میکروسکوپی به منظور حذف ضایعه ،قطع مصرف دخانیات
-
2. گرانولوما (Granuloma )
2-1. گرانولومای حنجره(Laryngeal Granuloma):
- توضیح: این نوع از گرانولوما حاصل از لوله گذاری در مسیر تنفسی حین جراحی است. ضربه به قسمت تحتانی تارهای صوتی(زوائد صوتی vocal process) هنگام لوله گذاری منجر به ایجاد زخم و شکل گیری بافت بر روی زخم شده و معمولا به صورت دو طرفه دیده می شود.
- ویژگی های ادارکی صدا و علایم همراه: گرفتگی و نفس آلودگی صدا. در برخی موارد این ضایعه به علت قرار نگرفتن بر بدنه اصلی تارصوتی بر کیفیت صدا تاثیر نمی گذارد.
- جامعه مبتلا: در زنان بیشتر از مردان به علت کوچک تر بودن حنجره و لایه مخاطی نازک تر زوائد صوتی
- درمان: جراحی میکروسکوپی به منظور حذف بافت ایجاد شده
2-2. گرانولومای تماسی(Contact Granuloma):
- توضیح:. بخشی از حرکت تارهای صوتی به سمت یکدیگر وظیفه یکی از غضروف های حنجره به نام آریتنوییدهاست. دو آریتنویید مانند دو بازو با دور و نزدیک شدن به هم به حرکت تارهای صوتی کمک می کنند. آواسازی پرفشار و با صدای بلند و زیاد صحبت کردن و علاوه بر برخورد شدید تارهای صوتی به یکدیگر، منجر به برخورد شدید زواید صوتی که متصل به آریتنوییدها هستند، می شود. در گذر زمان و تکرار شیوه نامناسب آواسازی، روی زوائد صوتی زخم ایجاد شده و این زخم با کمک بافت پوشیده می شود و گرانولومای تماسی یک و یا دو طرفه شکل می گیرد. منشا دیگر این زخم های تماسی ریفلاکس است. بازگشت اسید معده و قرار گرفتن آن بر زواید و بدنه تارهای صوتی منجر به التهاب و ایجاد زخم می شود. احساس وجود ترشحات بر تارهای صوتی و گلو پاک کردن به تشدید این موضوع کمک می کند.
- ویژگی های ادارکی صدا و علایم همراه: گرفتگی و نفس آلودگی صدا، زیر و بمی پایین صدا، خستگی صوتی، گلو پاک کردن، احساس درد و وجود جسم خارجی در گلو
- جامعه مبتلا: معمولا در مردان و زنان به یک میزان دیده می شود.
- درمان: گفتاردرمانی به منظور آموزش نحوه صحیح صداسازی، دارو درمانی و رژیم غذایی صحیح به منظور کنترل اسید معده، جراحی میکروسکوپی به منظور حذف ضایعه(در صورت بزرگ شدن گرانولوما و مقاوم به درمان)
3. پاپیلوما(Papilloma):
- توضیح: این ضایعه با ظاهری شبیه با خوشه انگور و منشا ویروسی(ویروس پاپیلومای انسانی نوع 6 و 11) در مناطق مختلف حنجره(بالا و پایین چاکنای، روی تارهای صوتی) به وجود می آید. با بیشتر شدن حجم ضایعه امکان بسته شدن راه هوایی وجود دارد. میزان عود این ضایعه بالا است و معمولا مقاوم به ریشه کنی است.
- ویژگی های ادارکی صدا و علایم همراه: گرفتگی و نفس آلودگی صدا، زیر و بمی پایین صدا، تلاش و تقلا در صداسازی
- جامعه مبتلا: در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می شود.
. درمان: جراحی میکروسکوپی به منظور حذف ضایعه و دارو درمانی
- 4. ضربه به حنجره و خون ریزی بافت(Trauma and Hemorrhage )
- توضیح: عوامل گوناگونی می توانند منجر به خون ریزی بافت حنجره شوند. یکی از این موارد ضربه به حنجره می باشد. پارگی عروق خونی تارهای صوتی و یا دیگر قسمت های بافت حنجره به صورت یک و یا دوطرفه دیده می شود.
- ویژگی های ادارکی صدا و علایم همراه: گرفتگی صدا، بی صدایی گذرا یا ناگهانی، خستگی صوتی و درد
- جامعه مبتلا: معمولا در مردان و زنان به یک میزان دیده می شود.
- درمان: دارو درمانی، گفتاردرمانی در صورت باقی ماندن گرفتگی صدا5. وب حنجرهای(Laryngeal Web):
- توضیح: پرده نازکی که در قسمت قدامی بین تارهای صوتی ایجاد می شود. این ضایعه مادرزادی به علت رشد ناکامل بافت حنجره به وجود می آید. در برخی از موارد وب اکتسابی حاصل از چسبندگی بافت بین دو تارصوتی در بیمارانی که ضایعه بدخیم در قسمت قدامی حنجره داشته و با کمک لیزر برداشته شده است، ایجاد می شود.
- ویژگی های ادارکی صدا و علایم همراه: گرفتگی صدا، زیر و بمی بالا و کوتاهی تنفس
- جامعه مبتلا: در کودکان به صورت مادرزادی و در بزرگسالان به صورت اکتسابی
- درمان: جراحی میکروسکوپی به منظور حذف بافت بین تارهای صوتی