چکیده: اختلالات صوت به معنی اختلال در روند طبیعی تولید صوت که منجر به تغییر کیفیت صدای فرد و جلب توجه شنوندگان می‌شود، است. درصد شیوع آن بین 3 تا 10 درصد می‌باشد. 9 نشانه بر اساس شکایت بیمار برای صدای مختل در نظر گرفته می‌شود که گرفتگی صدا و نفسآلودگی از جمله این موارد هستند. اختلالات صوتی بر اساس ماهیت و ویژگیهای خود به سه دسته عملکردی، عضوی و عصب شناختی تقسیم میشوند که هر دسته علایم و ویژگیهای ادراکی متفاوتی برای شنونده دارد.
متن اصلی: صوت غیر طبیعی به صدایی تلقی می‌شود که کیفیت و بلندی و زیرو بمی آن هماهنگ با سن و جنس و موقعیت فرهنگی و جغرافیایی گوینده نیست و متفاوت از افراد جامعه بوده و این تفاوت توجه شنوندگان را جلب می‌کند. فرد مبتلا به اختلال صوتی برای رفع مشکل و بهبود صدای خود باید به متخصص گوش و حلق و بینی و آسیب شناس گفتار و زبان مراجعه کند. مطالعات انجام شده به صورت کلی شیوع اختلالات صوتی را بین 3تا 10 درصد بیان کرده‌اند. درصد شیوع ضایعه ایجاد شده بر حسب نوع آن در بین مردان و زنان متفاوت است.
- نشانه‌های اختلالات صوت بر اساس شکایت بیماران:
|
نشانه‌ها |
شکایت بیماران |
| گرفتگی صدا (Hoarseness) | بیمار کیفیت صدای خود را گرفته و خش دار توصیف می‌کند. |
| خستگی صوتی (Vocal fatigue) | احساس خستگی بعد از صحبت طولانی مدت که بیمار برای به پایان رساندن کلام باید تلاش کند. |
| نفس آلودگی در صدا (Breathy voice) | بیمار نمی‌تواند جملات خود را بدون نفسگیری مکرر تمام کند و در صدایش نویز خروج هوا شنیده می‌شود. |
| کاهش دامنه زیر و بمی(Reduced pitch range) | بیمار بر خلاف گذشته، قادر به تولید نتهای بالا موسیقیایی نیست و احساس درد و خستگی در گلو گزارش می‌شود.(بیشتر در خوانندگان) |
| قطع صدا (Aphonia) | بیمار بی‌صدا می‌شود و به صورت پچ‌پچ صحبت می‌کند. این نشانه معمولا با شکایت احساس خشکی در گلو و درد و تلاش برای صحبت کردن گزارش می‌شود. |
| شکست زیر و بمی صدا (pitch breaks) | حین کلام صدای بیمار به حالت جیغ زدن تغییر می‌کند.(مشکل در به کارگیری صدای زیر) |
| تلاش و تقلا حین آواسازی (Strain/struggle voice) | گزارش بیمار ناتوانی در تولید صدا بدون تلاش زیاد است به گونهای که حتی با حجم کم کلام احساس خستگی می‌کند. |
| لرزش در صدا (Tremor) |
.لرزش در صدا گزارش می‌شود |
| درد و حسهای همراه (Pain and other physical sensation) | احساس درد در حنجره، گردن، بالای قفسه سینه، احساس وجود جسم خارجی در گلو، خشکی در گلو گزارش می‌شود. |
دسته بندی اختلالات صوت:
اختلالات صوت بر اساس ماهیت و ویژگیهای خود به سه دسته اختلالات صوتی با منشا عملکردی(Functional Voice Disorders)، اختلالات صوتی با منشا عضوی(Organic Voice Disorders) و اختلالات صوتی با منشا عصب شناختی(Neurogenic Voice Disorders) تقسیم میشوند.
اختلالات صوتی با منشا عملکردی: این اختلالات به دو گروه بدآوایی به علت انقباض غیر طبیعی عضلات حنجره(Muscle Tension Dysphonia-MTD) و اختلالات با منشا روانشناختی(Psychogenic Voice Disorders) تقسیم میشوند. گروه اول(MTD) به دلیل استفاده غلط و بیش از حد از صدا و یا اعمال فشار زیاد بر عضلات صداسازی ایجاد شده، شکایت اولیه بیمار درد و گرفتگی صدا و خستگی صوتی بعد از صحبت کردن است. هیچ گونه ضایعهای روی تارهای صوتی افراد مبتلا دیده نمیشود. در برخی افراد این اختلال با ضایعاتی روی لبه تارهای صوتی همراه می‌شود. مانند ندول(nodule) ، پولیپ(polyp). در گروه دوم نیز هیچ گونه ضایعه‌های روی تارهای صوتی مشاهه نمیشود اما مشکل صوتی فرد به دلیل فشارهای عصبی و ضربه روحی ایجاد می‌شود. شکایت بیمار گرفتگی صدا است که در برخی موارد فرد دوره‌هایی از بی‌صدایی را نیز تجربه می‌کند.
درمان هر دو گروه به عهده گفتاردرمانگر می‌باشد. اما در برخی موارد گروه دوم علاوه بر خدمات گفتاردرمانی، نیازمند مراجع به روانشناس برای حل مشکلات عاطفی هستند تا درمان صوت اثربخش باشد. گفتاردرمانگر نحوه صحیح استفاده از صدا را با هدف رهاسازی عضلات از انقباض غیرطبیعی آموزش می‌دهد.
اختلالات صوتی با منشا عضوی: هرگونه اختلال در مسیر هوایی و آواسازی منجر به بروز این دسته از اختلالات صوتی می‌شود. به عنوان مثال می‌توان به گرفتگی صدا به دلیل بازگشت اسید معده(pachydermia)، کیست تارهای صوتی(cyst)، سرطان حنجره اشاره کرد. درمان این اختلالات معمولا به دو صورت جراحی و دارویی و گفتاردرمانی انجام می‌شود. هدف از مراجعه به گفتاردرمانی ارائه رویکردهای درمانی به منظور صداسازی مناسب با کمک بافت باقی مانده بعد از جراحی و درمان دارویی می‌باشد.
اختلالات صوتی با منشا عصب شناختی: هر گونه آسیب به سیستم عصبی چه به صورت مادرزادی به عنوان مثال فلج مغزی(Cerebral Palsy-CP) و چه به صورت اکتسابی به عنوان مثال پارکینسون، فلجی تارهای صوتی حاصل از ضربه و یا تومور بر مسیر عصب‌دهی تارهای صوتی، منجر به بروز این دسته از اختلالات صوت می‌شود. وظیفه گفتاردرمانگر ارائه رویکردهای درمانی به منظور استفاده بهینه از عضو آسیب دیده است.