چکیده: سرطان حنجره که بارزترین ویژگی آن گرفتگی صدای طولانی مدت به خصوص در افرادی که از سیگار و سایر دخانیات استفاده می کنند، به عنوان یکی از سرطان های سر و گردن سالیانه منجر به فوت افراد مبتلا می شود. این سرطان اگر در مراحل اولیه شناسایی شود با مداخلات جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی کنترل شده و برای جلوگیری از عود آن، مراجعه به پزشک گوش و حلق و بینی و بررسی ماهانه و سالانه حنجره ضروری است.
توضیح: سرطان حنجره به عنوان یکی از سرطان های سر و گردن سالانه 1/3 درصد از بیماران مبتلا به سرطان را به خود اختصاص می دهد. شیوع این نوع سرطان در مردان 4 برابر بیشتر از زنان و بارزترین ویژگی این سرطان گرفتگی صدا طولانی مدت است. عامل اصلی ایجاد کننده آن، استفاده از سیگار و سایر دخانیات می باشد. علاوه بر سیگار، مصرف نوشیدنی های الکلی، تنفس آلاینده های محیطی و گازهای سمی، تعشعشات رادیواکتیو، ریفلاکس مزمن و پاپیلومای حنجره در گذر زمان میتوانند منجر به این نوع سرطان شوند. با توجه به اهمیت بالای حنجره در مکانیسم آواسازی، بلع و محافظت از راه هوایی، درمان آن بسیار مهم و حیاتی است. اگر این سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود با اقدامات جراحی میکروسکوپی و پرتو درمانی قابل درمان و کنترل است. در مراحل پیشرفته تر علاوه بر موارد ذکر شده شیمی درمانی هم می تواند به روند درمان کمک کرده و مانع از برداشت کامل حنجره شود.
با توجه به محل به وجود آمدن تومور سرطانی در حنجره، این سرطان به سه گروه تومور بالای چاکنای(Supraglottic Tumors)، تومور چاکنای(Glottic Tumors) و تومور زیر چاکنای(Subglottic Tumors) تقسیم می شوند.
1.تومور بالای چاکنای(Supraglottic Tumors): تومور در سطح اپیگلوت، تارهای صوتی کاذب، سطح آریتنوییدها و بافت متصل کننده آریتنویید به اپیگلوت(aryepiglottic folds) دیده می شود.
علایم همراه: تغییر در کیفیت ادارکی صدا به خصوص گرفتگی صدا، احساس زخم و درد در گلو، مشکلات بلع غذا، کاهش وزن، درد گوش، تنفس بدبو و در برخی از موارد توده در گردن از ویژگی های این سطح از سرطان حنجره می باشد. در این سطح از قرارگیری تومور ممکن است کاهش و یا حذف حرکت تارهای صوتی نیز مشاهده شود.
مداخلات تشخیصی و درمانی: ضایعه با کمک تصویربرداری حنجره(لارینگوسکوپی) مشاهده شده و برای تعیین دقیق محل، وسعت و نفوذ تومور به لایه های درونی بافت از سی تی اسکن استفاده می شود. در ادامه با کمک نمونه برداری از بافت مشکوک و قطعی شدن بدخیمی تومور، اقدامات جراحی میکروسکوپی(از بین بردن بافت با لیزر) و یا پرتودرمانی و شیمی درمانی انجام می شود.
2.تومور چاکنای(Glottic Tumors): تومور در سطح تارهای صوتی، قسمت قدامی و تحتانی تارها دیده می شود.
علایم همراه: تغییر در کیفیت ادارکی صدا به خصوص گرفتگی صدا، احساس زخم و درد در گلو، مشکلات بلع غذا، خلط خونی، درد گوش، سرفه خشک و تنگی نفس در تومورهای پیشرفته از ویژگی های این سطح از سرطان حنجره می باشد. در این سطح از قرارگیری تومور ممکن است کاهش و یا حذف حرکت تارهای صوتی نیز مشاهده شود.
مداخلات تشخیصی و درمانی: همانند سطح قبلی مداخلات تشخیصی و درمانی انجام می شود.
-)اگر وسعت و نفوذ توده در بافت حنجره زیاد باشد(درگیری غضروف تیرویید)، امکان حفظ حنجره نیست و با کمک جراحی حنجره به طور کامل برداشته می شود. در برخی از این بیماران بعد از برداشتن حنجره نیاز به دریافت شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز هست. در این بیماران تنفس با کمک سوراخی که روی گردن ایجاد شده انجام می شود. بیمار برای صحبت کردن نیاز به دریافت خدمات توانبخشی دارد.
3.تومور زیر چاکنای(Subglottic Tumors): معمولا تومورهای این سطح از چاکنای به سمت پایین گسترش پیدا می کنند.
علایم همراه: تغییر در کیفیت ادارکی صدا به خصوص گرفتگی صدا، تنگی نفس
مداخلات تشخیصی و درمانی: همانند سطح قبلی مداخلات تشخیصی و درمانی انجام می شود.